Archiwum referatów i konferencji popularnonaukowych

W dniu 11 maja 2015 r. w auli Samorządowego Gimnazjum im. Jana Pawła II w Bolszewie odbyła się kolejna w Gminie Wejherowo uroczystość upamiętniająca postać ks. dr. Leona Heykego. Jej organizatorami byli: Henryk Skwarło – Wójt Gminy Wejherowo, Janina Borchmann – Dyrektor Biblioteki Publicznej Gminy Wejherowo im. Aleksandra Labudy w Bolszewie i Katarzyna Paczoska – Dyrektor bolszewskiego gimnazjum. Gimnazjalistów przywitały J. Borchmann i K. Paczoska podkreślając, iż wpisuje się ona w obchody Roku Leona Heykego w Gminie Wejherowo i ustanowienia przez Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego roku 2015 Rokiem Leona Heykego.

Obchody w Gminie Wejherowo rozpoczęto, m.in. plenerem malarskim inspirowanym twórczością Leona Heykego, konferencją popularno-naukową Dzieło ks. Leona Heykego i konkursem wiedzy adresowanym do gimnazjalistów.

Uroczystości rozpoczęła inscenizacja słowno-muzyczna pt. Stwòrzenie Kaszëb na podstawie legendy Janusza Mamelskiego o tym samym tytule w wykonaniu uczniów z Koła Kaszubskiego działającego przy gimnazjum w Bolszewie pod opieką nauczycielki Henryki Albeckiej. W niezwykle barwny i ekspresyjny sposób aktorzy przedstawili stworzenie przez Boga Kaszub, oddając wiernie nie tylko treść, ale i ducha tej popularnej na Kaszubach legendy. Wzruszenie wywołały jej końcowe strofy odwołujące się do zatopienia przez Gryfa – skrzydlatego lwa z głową orła, największego kaszubskiego skarbu – bursztynu w wodzie w miejscu, gdzie obecnie znajdują się Kartuzy. Na pamiątkę tego wydarzenia do dziś w herbie Kaszub widnieje Czarny Gryf. Całość dopełniała misternie wykonana przez Bożenę Reszke dekoracja.

Na ręce H. Albeckiej i występujących uczniów J. Borchmann, K. Paczoska złożyły podziękowania, i upominki książkowe w postaci albumu Gmina Wejherowo ufundowane przez Wójta Gminy Wejherowo.

W dalszej części uroczystości referat pt. O twórczości Leona Heykego wygłosił prof. Tadeusz Linkner, który przybliżył gimnazjalistom życie i twórczość ks. dr. Leona Heykego. Urodził się on 10 października 1885 r. w przysiółku Cierznia, na terenie obecnej Gminy Wejherowo. Ukończył szkołę powszechną w Bieszkowicach, gimnazjum w Wejherowie i Seminarium Duchowne w Pelplinie, a następnie doktoranckie studia teologiczne we Fryburgu Bryzgowijskim i Wrocławiu. Pełniąc posługę duszpasterską pracował jako wikariusz w kilku parafiach. Wpływ na to miały ówczesne władze pruskie, które wskazywały miejsce pobytu księdza na parafii. W czasie I wojny światowej ks. Leon Heyke był sanitariuszem i kapelanem.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, od 1920 r. pełnił obowiązki katechety w Państwowym Seminarium nauczycielskim w Kościerzynie, a następnie Gimnazjum i Liceum w Kościerzynie. Przez swoich uczniów był pamiętany jako przewodnik kaszubskiej młodej inteligencji. Ks. dr Leon Heyke zostaje rozstrzelany przez hitlerowców 16 października 1939 r. o godz. 15.00 w Lesie Szpęgawskim. Nie jest znane miejsce pochówku ks. Heykego, jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu w Kielnie obok mogiły rodziców.

Jako twórcę ks. dr. Leona Heykego zapamiętamy z pięknych i wywołujących wzruszenie wierszy, które zebrane w tomie Kaszëbsczé spiéwë ukazały się drukiem w 1927 r. Jako poeta można o nim mówić liryk. Dał on początek poezji kapłańskiej. Mawiał, że nad dobrym wierszem należy pracować długo.

Pracując i mieszkając w Kościerzynie pracował nad poematem Dobrogòst i Miłosława, którego zakończenie nam jest nieznane, ponieważ najprawdopodobniej rękopis ostatniej części poematu został spalony przez Niemców wraz z całą bogatą biblioteczką ks. Heykego.

Na uwagę zasługują sztuki sceniczne oparte na zabawnych anegdotach Agùst i Szloga i Katilina, wielokrotnie i z powodzeniem wystawiane przez amatorskie zespoły teatralne.

W 1931 r. w Kościerzynie opublikował niezwykle ciekawe Podania kaszubskie, w których opisał siedem miast kaszubskich zaczynając od Kościerzyny, a kończąc na Wejherowie i Gdańsku. Wraz z nauczycielem Franciszkiem Żurkiem napisał historię Seminarium Nauczycielskiego w Kościerzynie, która ukazała się drukiem w 1935 r. pt. Zarys dziejów i działalności Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Kościerzynie.

Dzięki inicjatywie Gminy Wejherowo i Zarządu Głównego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego odbywa się szereg wydarzeń, których celem jest przybliżenie mieszkańcom regionu nie tylko spuścizny literackiej ks. dr. Leona Heykego, ale również jego działalności duszpasterskiej i wychowawczej.

W br. w serii „Biblioteczka Gminy Wejherowo” ukażą się dwie książki poświęcone życiu i twórczości ks. dr. Leona Heykego.

Oprac. Janina Borchmann