Mitologia kaszubska - plener malarski w Orlu
(2011-02-04 01:00:52)
W dniach 15-22 stycznia, w Orlu odbył się plener malarski zainspirowany mitologią kaszubską, wierzeniami i zwyczajami naszych pomorskich przodków. Pomysłodawcą i kierownikiem pleneru jest Janina Borchmann Dyrektor Biblioteki Publicznej Gminy Wejherowo.
Dla słowianina czasów starożytnych wszechświat stanowił jedność taką samą, jak dla nas. Jednakże, podczas gdy próbujemy cały kosmos zamknąć w naszych ludzkich miarach i cyfrach, Egipcjanie, BabilończycyczySłowianie posługiwali się w tym celu różnymi obrazami, cały świat był dla nich swoistym synopticum. Z tego wyimaginowanego świata wyłaniało się i wychodziło naprzeciw człowiekowi wszystko, co boskie, niosąc z sobą sens istnienia. Człowiek zaś usiłował przedstawić tak rozumiane istnienie za pomocą pewnych obrazów, o określonych treściach, mających kierować umysł ludzki od peryferii istnienia do samej istoty bytu.
Człowiek tworzył kulturę z myślą o utrwalaniu istoty człowieczeństwa w kosmosie, tworzył określając siebie w stosunku do bytów nadprzyrodzonych, do przyrody, pragnąc pojednania z Bogiem i otaczającym światem oraz pełnego zrozumienia.
My twórcy, skupieni na plenerze malarskim w Orlu, przywołujemy te obrazy. Próbujemy zrozumieć naszych przodków, jednocześnie chcemy zmienić stereotyp myślenia o pogaństwie jako czymś pogardliwie złym. Takie myślenie to już przeszłość. Pogaństwo nie jest zagrożeniem, jest cząstką naszej historii.
Artystycznie usiłowaliśmy rozkodować mitologię słowiańską zawartą w książce Aleksandra Labudy Bògòwie i dëchë naj przodków (Bogowie i duchy naszych przodków), powszechnie znaną jako mitologia kaszubska. Wcześniej dokonały już tego władze Gminy Linia, oznaczając trasę turystyczną rzeźbami duchów z tejże mitologii.
Twórczość Koła Pasji Twórczych w ostatnim okresie jest chyba jednym z najbardziej zaskakujących zjawisk w obrębie dzisiejszego kaszubskiego malarstwa. Wcześniej pioniersko zilustrowaliśmy Życie i przygody Remusa A. Majkowskiego, wystawa krążyła po Kaszubach odniosła medialny i frekwencyjny sukces.
Wiadomo, że sztuka towarzyszy człowiekowi od zarania. Różnie też starano się ją interpretować. W gruncie rzeczy jest tak trudna do zdefiniowania jak istota myśli i wrażliwość człowieka. Stymulującą i piękną jest idea drążenia w czymś jeszcze niepoznanym. Sztuka operuje kodem podobnym nieco do kodu kontemplacji, medytacji, w czasie której człowiek usiłuje zgłębić siebie i ogarnąć całość świata, a nawet wyjść poza obszar poznania i spojrzeć na całość kosmosu w przestrzeni i czasie.
Wszystkie występujące w obrazach duchy, bogowie, przedmioty-symbole, ewokujące tu wieloznaczność i niepokojącą irrealność swej autonomicznej egzystencji miały swoje miejsce w naszej historii, były rzeczywistością naszych przodków. Poplenerowa wystawa będzie w klimacie pratranscendentalnej opowieści, mistycyzmu, surrealizmu, fantastyki. Celem artystycznej konfrontacji jest ukazanie źródeł i korzeni dzisiejszego we wczorajszym a także wczorajszego w dzisiejszym. Kontakt artystyczny z kaszubską przeszłością to powiększony wymiar nas samych. Ojczyzna twa, dziecię, to mogił tych świat – pisała Maria Konopnicka. Nasz patriotyczny stosunek do tego, co minione, stanowi miarę kultury, narodu, małej ojczyzny i każdego mieszkańca tej ziemi. Jako spadkobiercy Remusa swoimi działaniami podkreślamy rolę tradycji słowiańskiej i kaszubskiej w kształtowaniu patriotycznej postawy zwłaszcza młodzieży. Poprzez taką lekcję historii i tradycji chcemy wszystkich zachęcić do włączenia się w żywy nurt przeżyć i doświadczeń.
Mitologizacja artystyczna polega zatem na ekspresji symbolicznej, na wieloznaczności języka i wielowymiarowości formy malarskiej. Formy przepełnionej mistyką iluminacji i tajemnicy, choć odległej od mistyki współczesnych świętych – wyrastającej z pnia ontologicznego. Ogląd ten jest bliższy filozofii Pascala niż Manna. Obrazowa opowieść zdaje się mówić o tęsknocie ludzkiej myśli o czasie i wieczności, o tajemniczej przeszłości, o dramatycznej opozycji skończoności i nieskończoności, stawia pytania: skąd przychodzimy, kim jesteśmy, jaki jest nasz rodowód, dokąd idziemy? Te filozoficzne pytania podpinam pod sklepieniem świata, a artystyczne obrazy demonologiczne i mitologiczne powstałe na plenerze stawiam pod rozwagę.
W marcu planujemy wernisaż, wystawę i konferencję naukową na ten temat, już zapraszam.
Maciej Tamkun – komisarz artystyczny pleneru
Zobacz:
Fotogaleria z pleneru